Ở chuyên mục tư vấn hôm nay, Điện Lạnh AZ sẽ hướng dẫn cách sửa quạt điện không quay đúng kỹ thuật, áp dụng cho các loại quạt như quạt cây, quạt treo tường, quạt bàn… sử dụng điện xoay chiều 220V chi tiết trong bài viết dưới đây để các bạn cùng tham khảo
Đầu tiên muốn sửa được một chiếc quạt điện nhà mình các bạn cần hiểu rõ nguyên lý hoạt động của quạt và cấu tạo của một chiếc quạt trước khi có thể tự sửa quạt điện không quay nhà mình nhé.
XEM NGAY
Nguyên lý hoạt động và cấu tạo của một chiếc quạt bình thường, quạt cây, quạt trần, quạt treo tường.
1. Cấu tạo quạt điện
- Cánh quạt
- Động cơ cuộn dây
- Tụ khởi động
- Thân, vỏ, lồng quạt
- Công tắc quạt hoặc bo mạch
- Trục, bạc
Đây là 5 thiết bị chính của một chiếc quạt mà chiếc quạt nào cũng phải có. nhưng thường chỉ cố một số bộ phận hay hỏng khiến cho quạt không chạy thôi nên mình chỉ nói về tại sao quạt không chạy và cách sửa quạt không chạy ở phần này thôi nhé.
2. Nguyên lý hoạt động của quạt.
Quạt hoạt động rất đơn giản đó là khi có điện 220v cấp vào quạt động cơ quạt lúc này động cơ sẽ quay và cách quạt cũng quay theo lúc này gió sẽ được thổi ra bên ngoài và làm mát chúng ta.
Hướng dẫn cách sửa quạt không quay tại nhà đơn giản.
Khi quạt điện không quay, có nhiều nguyên nhân khác nhau và cách sửa chữa cũng sẽ tùy thuộc vào nguyên nhân đó. Dưới đây là hướng dẫn sửa quạt điện không quay đúng kỹ thuật, bạn nên làm theo từng bước để xác định và khắc phục vấn đề.
Nguyên nhân dẫn đến quạt điện không quay
1. Kiểm tra nguồn điện và dây nguồn:
- Cắm quạt vào một ổ cắm khác để loại trừ trường hợp ổ cắm bị hỏng.
- Kiểm tra phích cắm và dây nguồn của quạt xem có bị đứt, gãy, hở hoặc cháy xém không.
- Nếu dây nguồn bị đứt ở vị trí dễ nối, bạn có thể dùng mỏ hàn hoặc nối lại và quấn băng keo cách điện cẩn thận. Nếu dây đứt ở vị trí khó hoặc bên trong động cơ, tốt nhất nên thay dây mới hoặc mang đến thợ sửa.
2. Kiểm tra cầu chì (nếu có):
- Nhiều quạt điện có cầu chì nhiệt bên trong để bảo vệ động cơ khi quá tải. Nếu quạt không quay, có thể cầu chì đã bị đứt.
- Bạn cần tháo động cơ quạt để tìm vị trí cầu chì (thường là một ống nhỏ bọc nhựa hoặc kim loại).
- Kiểm tra xem cầu chì có bị đứt không (có thể dùng đồng hồ vạn năng đo thông mạch).
- Nếu cầu chì đứt, hãy thay bằng cầu chì mới có cùng thông số. Hoặc trong trường hợp khẩn cấp, có thể nối tắt cầu chì nhưng điều này không được khuyến khích vì có thể gây cháy động cơ nếu quạt bị quá tải trong tương lai.
3. Kiểm tra công tắc (nút bấm/núm xoay):
- Công tắc có thể bị kẹt do bụi bẩn, bị mòn hoặc hỏng cơ cấu bên trong.
- Thử ấn các nút hoặc xoay núm nhiều lần.
- Có thể dùng bình xịt RP7 hoặc WD40 xịt vào khe công tắc để làm sạch và bôi trơn.
- Nếu công tắc bị hỏng nặng, cần thay thế công tắc mới.
Kiểm tra và sửa chữa các bộ phận bên trong (khi quạt có điện nhưng không quay)
Khi đã loại trừ các nguyên nhân về nguồn điện và công tắc, quạt có thể đang gặp vấn đề với các bộ phận cơ khí hoặc điện bên trong.
1. Kẹt trục quay
Dấu hiệu: Quạt có tiếng động cơ nhưng cánh quạt không quay, hoặc quay rất chậm, nặng nề. Có thể dùng tay đẩy cánh quạt mà vẫn thấy nặng.
Cách khắc phục:
- Tháo lồng quạt và cánh quạt ra.
- Kiểm tra trục quay (phần kim loại chạy xuyên qua động cơ) xem có bị bụi bẩn, tóc, lông thú cưng quấn vào hoặc rỉ sét không.
- Dùng khăn mềm hoặc bàn chải nhỏ làm sạch bụi bẩn, rỉ sét trên trục quay và các bạc (ống lót) giữ trục.
- Nhỏ vài giọt dầu máy khâu, dầu xe máy (loại dầu bôi trơn không gây ăn mòn nhựa) vào trục quay và các bạc. Xoay trục nhẹ nhàng bằng tay để dầu thấm đều.
- Lắp lại các bộ phận và thử chạy quạt.
2. Bạc thau bị mòn/hỏng (bó bạc)
Dấu hiệu: Tương tự kẹt trục, quạt quay nặng, kêu to hoặc không quay được dù động cơ có tiếng.
Nguyên nhân: Bạc thau (ống lót kim loại) bị mòn sau thời gian dài sử dụng, gây ma sát lớn với trục quay.
Cách khắc phục: Nếu vệ sinh và tra dầu không hiệu quả, có thể bạc thau đã bị mòn và cần được thay thế. Việc thay bạc thau đòi hỏi kỹ thuật và dụng cụ chuyên dụng hơn, nên cân nhắc mang đến thợ nếu bạn không tự tin.
3. Tụ điện bị hỏng
Dấu hiệu: Quạt chạy yếu, quay chậm, hoặc không quay dù có tiếng động cơ. Tụ điện có thể bị phồng, chảy nước hoặc cháy xém.
Nguyên nhân: Tụ điện có nhiệm vụ khởi động động cơ và duy trì tốc độ quay. Sau một thời gian, tụ điện có thể bị giảm trị số hoặc hỏng hoàn toàn.
Cách khắc phục:
- Tháo vỏ quạt và tìm vị trí tụ điện (thường là một hình trụ nhỏ màu đen hoặc xám).
- Kiểm tra bằng mắt thường xem tụ có bị phồng, nứt, cháy không.
- Nếu có đồng hồ vạn năng, có thể đo trị số tụ điện (nếu không có, thường thì tụ phồng/cháy là dấu hiệu rõ ràng).
- Thay thế tụ điện mới có cùng trị số (ví dụ: 1.5uF, 2uF,…) và điện áp tương đương hoặc cao hơn. Đảm bảo đấu nối đúng cực (nếu tụ có cực).
4. Cháy cuộn dây động cơ:
Dấu hiệu: Quạt có mùi khét, khói bốc ra từ động cơ, động cơ rất nóng, hoặc không có phản ứng gì khi bật điện.
Nguyên nhân: Quạt hoạt động quá tải, kẹt trục lâu ngày, hoặc đoản mạch làm cháy cuộn dây đồng bên trong động cơ.
Cách khắc phục:
- Đây là lỗi nghiêm trọng và khó sửa chữa tại nhà nếu không có chuyên môn về điện cơ. Nếu cuộn dây bị cháy nhẹ (chỉ đứt một vài sợi), có thể thử nối lại nhưng rủi ro cao.
- Trong hầu hết các trường hợp, cần thay thế toàn bộ động cơ mới. Đây là lựa chọn tốt nhất để đảm bảo an toàn và hiệu quả hoạt động của quạt.
5. Hỏng tuốc năng (cơ cấu đảo chiều)
Dấu hiệu: Quạt không quay nhưng vẫn có tiếng động cơ, hoặc chỉ quay một chiều cố định và không đảo chiều được.
Cách khắc phục: Kiểm tra bánh răng và cơ cấu bên trong tuốc năng xem có bị gãy, mòn hoặc kẹt không. Có thể cần thay thế tuốc năng mới.
Các bước tháo lắp và lưu ý an toàn
Chuẩn bị dụng cụ: Tua vít (dẹt, bake), kìm, dầu bôi trơn, khăn sạch, có thể cần đồng hồ vạn năng, mỏ hàn (nếu cần thay tụ, nối dây).
Ngắt điện: Luôn luôn rút phích cắm ra khỏi ổ điện trước khi chạm vào quạt.
Các bước thực hiện:
Bước 1. Kiểm tra tụ điện
- Dùng đồng hồ đo điện (VOM) ở chế độ đo tụ (μF) để kiểm tra trị số tụ.
- Tụ thường dùng: 1,5 – 3 μF (tùy loại quạt).
- Nếu tụ yếu hoặc không lên trị số, thay tụ mới đúng thông số (ghi trên thân tụ).
Bước 2. Tháo quạt vệ sinh và tra dầu
- Tháo nắp trước và sau, vệ sinh cánh, lồng, mô tơ.
- Dùng dầu máy hoặc dầu bôi trơn chuyên dụng tra vào 2 đầu trục mô tơ (bạc đạn hoặc vòng bi).
- Quay tay thử xem có nhẹ không.
Bước 3. Kiểm tra cuộn dây mô tơ
- Dùng VOM đo điện trở từng cuộn (cuộn đề, cuộn chạy).
- Nếu 1 trong 2 cuộn không lên điện trở hoặc chập, cần quấn lại mô tơ hoặc thay mô tơ mới.
Bước 4. Kiểm tra công tắc, dây nguồn
- Dùng VOM đo thông mạch công tắc và dây điện.
- Thay công tắc mới nếu hỏng, gỉ sét.
- Kiểm tra đầu phích cắm và dây điện không bị đứt ngầm.
Bước 5. Lắp lại đúng kỹ thuật
- Đảm bảo cánh gắn đúng chiều, khớp với trục.
- Siết ốc vừa phải, không quá chặt làm kẹt trục.
Khi nào nên mang quạt đi sửa hoặc thay mới?
- Nếu bạn đã thử các bước cơ bản mà không khắc phục được.
- Nếu nguyên nhân là do cháy cuộn dây động cơ hoặc hỏng bạc thau nghiêm trọng mà bạn không có kinh nghiệm thay thế.
- Nếu chi phí sửa chữa quá cao so với giá trị của một chiếc quạt mới.
Việc sửa chữa quạt điện tại nhà có thể tiết kiệm chi phí, nhưng điều quan trọng nhất là phải đảm bảo an toàn điện. Nếu bạn không tự tin, hãy tìm đến các thợ sửa chữa chuyên nghiệp.
Đây là tất cả những sự cố khiến quạt không quay các bạn cần kiểm tra làm theo những bước hướng dẫn trên là quạt sẽ chạy lại bình thường nhé. Chúc bạn thành công.
Tham khảo thêm: